Bộ Xây dựng vừa đưa ra dự thảo Nghị định quan trọng về xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu (CSDL) về nhà ở và thị trường bất động sản. Đề xuất trọng tâm trong dự thảo là việc tạo mã định danh bất động sản duy nhất cho từng dự án và yêu cầu tất cả tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin sở hữu nhà ở để tích hợp vào Hệ thống thông tin quốc gia, dự kiến bắt đầu triển khai từ năm 2026.
Mã định danh bất động sản 2026: Bộ Xây dựng yêu cầu khai báo thông tin sở hữu nhà ở
Dự thảo Nghị định này, hiện đang trong quá trình lấy ý kiến, gồm 06 chương và 47 điều, nhằm điều chỉnh chi tiết về việc xây dựng, quản lý hệ thống thông tin, hạ tầng kỹ thuật, CSDL, cũng như quy trình cung cấp, chia sẻ, và công bố thông tin dữ liệu thị trường bất động sản.
Mã định danh duy nhất cho mọi dự án bất động sản
Để đảm bảo tính minh bạch và quản lý xuyên suốt, Bộ Xây dựng đề xuất thiết lập mã số bất động sản và quản lý trên hệ thống thông tin tập trung. Mỗi dự án bất động sản sẽ được gắn tự động một mã số duy nhất. Mã số này có tính chất định danh bất động sản và sẽ không thay đổi trong suốt vòng đời của dữ liệu dự án.
Quy trình khởi tạo mã số được thực hiện bởi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh tại thời điểm dự án được chấp thuận hoặc phê duyệt. Sau đó, mã số này sẽ được liên kết và cập nhật dữ liệu với từng sản phẩm (căn hộ, lô đất) cụ thể trong phạm vi dự án.
Thông tin cấu thành mã số và phạm vi áp dụng
Trường thông tin cấu thành mã số dự án bất động sản là một tập hợp các dữ liệu pháp lý và kỹ thuật quan trọng, bao gồm:
- Thông tin về chủ đầu tư, vị trí, và quy mô dự án.
- Tổng vốn đầu tư, thời hạn hoạt động, và tiến độ thực hiện.
- Các văn bản pháp lý liên quan (chấp thuận đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư, quy hoạch chi tiết, giấy phép xây dựng…).
Phạm vi dữ liệu bất động sản được thu thập rất rộng, không chỉ giới hạn ở nhà ở thương mại và nhà ở xã hội, mà còn bao gồm các loại hình đặc thù khác như:
- Nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp.
- Nhà ở công vụ, nhà tái định cư, nhà ở cho lực lượng vũ trang.
- Nhà cho thuê do hộ gia đình hoặc doanh nghiệp đầu tư.
- Nhà ở bán cho tổ chức, cá nhân nước ngoài.
Lộ trình triển khai Hệ thống thông tin quốc gia về bất động sản (2025 – 2027)
Bộ Xây dựng đã đưa ra lộ trình chi tiết để triển khai hệ thống thông tin và CSDL quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản:
- Giai đoạn chuẩn bị (Quý IV/2025): Triển khai thí điểm tại 5 thành phố lớn là Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, và Cần Thơ.
- Giai đoạn triển khai kỹ thuật và cập nhật dữ liệu (Quý I và II/2026): Tích hợp dữ liệu để đồng bộ hóa với Hệ thống thông tin quốc gia. Tiến hành thu thập, cập nhật và lưu trữ dữ liệu, đảm bảo tính kịp thời và bảo mật.
- Giai đoạn vận hành (Từ Quý III/2026): Hệ thống dự kiến được vận hành thử nghiệm nội bộ. Vận hành chính thức sẽ bắt đầu từ Quý IV/2026.
- Giai đoạn duy trì và hoàn thiện (Từ năm 2027 trở đi): Cơ quan quản lý sẽ đánh giá định kỳ kết quả triển khai, hoàn thiện và duy trì hoạt động của hệ thống.
Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm đầu tư, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật công nghệ, và phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để kết nối, chia sẻ dữ liệu từ CSDL quốc gia về đất đai. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm ban hành Quy chế phối hợp về chia sẻ, cung cấp thông tin trên địa bàn.
Nghĩa vụ cung cấp thông tin sở hữu nhà ở từ năm 2026
Điểm mới nổi bật trong dự thảo là quy định về trách nhiệm cung cấp thông tin sở hữu nhà ở của tổ chức và cá nhân. Theo đó, từ năm 2026, các tổ chức và cá nhân (bao gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài) phải cung cấp đầy đủ thông tin về nhà ở mà mình đang sở hữu. Khi hệ thống phần mềm dùng chung hoàn thiện, việc cung cấp thông tin sẽ được thực hiện theo hình thức trực tuyến.
Các trường dữ liệu bắt buộc phải cung cấp bao gồm:
- Thông tin nhận diện: Họ tên, số định danh cá nhân hoặc giấy tờ pháp lý của tổ chức/cá nhân sở hữu.
- Thông tin tài sản: Loại hình nhà sở hữu (chung cư, nhà riêng lẻ…), địa chỉ, diện tích, số lượng.
- Trạng thái pháp lý: Thời hạn và hình thức sở hữu, tình trạng pháp lý hiện tại.
Dữ liệu bổ sung đối với các nhóm thụ hưởng chính sách nhà ở
Dự thảo Nghị định cũng bổ sung chi tiết về thông tin liên quan đến việc thụ hưởng các chính sách hỗ trợ nhà ở. Người dân thuộc nhóm này cần cung cấp thông tin định danh, loại hình thụ hưởng (nhà xã hội, nhà ở cho người có công, người nghèo/cận nghèo…), số lượng và thời gian thụ hưởng. Đặc biệt, người đăng ký mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội phải cung cấp thông tin định danh và dự án đăng ký cụ thể.
Đối với nhà ở thuộc tài sản công, các tổ chức, cá nhân được giao quản lý có trách nhiệm cung cấp thông tin chi tiết về số lượng tài sản, diện tích, mục đích sử dụng, tình trạng quản lý và đơn vị được giao quản lý.
Cơ sở pháp lý và mục tiêu minh bạch hóa thị trường
Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94/2024/NĐ-CP (ngày 24/7/2024) quy định về CSDL nhà ở và thị trường bất động sản. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng nhận định Nghị định 94 vẫn tồn tại bất cập liên quan đến tần suất báo cáo, nội dung thông tin thu thập, và phương thức chia sẻ, kết nối dữ liệu chưa đáp ứng được yêu cầu về chuyển đổi số, đặc biệt là tiêu chuẩn dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống” theo Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị.
Việc nghiên cứu sửa đổi và thay thế Nghị định 94 bằng dự thảo mới là cần thiết để khắc phục các tồn tại này, từ đó nâng cao chất lượng dữ liệu được thu thập.
Quy định mới về cung cấp thông tin sở hữu nhà ở và gắn mã định danh bất động sản sẽ tăng cường tính minh bạch của thông tin thị trường, hỗ trợ cơ quan quản lý điều tiết thị trường hiệu quả hơn, và đáp ứng nhu cầu thông tin chính đáng của xã hội.
Đề xuất này cũng đồng bộ với các nỗ lực số hóa dữ liệu đất đai đang được triển khai. Cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cũng đã hướng dẫn các địa phương gắn mã định danh cho thửa đất, tạo tiền đề cho việc liên thông dữ liệu quốc gia, mặc dù Luật Đất đai hiện hành chưa quy định cụ thể về mã định danh bất động sản hoàn chỉnh bao gồm cả nhà ở.
ABALAW
