Các quy định mới về quản lý đất đai sắp có hiệu lực trong năm 2025 mang lại nhiều cải tiến đáng kể trong thủ tục hành chính, giúp người dân thực hiện việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) nhanh chóng và dễ dàng hơn. Đặc biệt, hai Nghị định quan trọng là Nghị định 151/2025/NĐ-CP (hiệu lực 01/7/2025) và Nghị định 226/2025/NĐ-CP (hiệu lực 15/8/2025) đã sửa đổi nhiều điểm có lợi cho người dân.
Dưới đây là 6 quy định mới nổi bật mà người dân cần lưu ý khi thực hiện các thủ tục liên quan đến Sổ đỏ.
I. Các quy định cải cách thủ tục theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP (Hiệu lực 01/7/2025)
Nghị định 151/2025/NĐ-CP tập trung vào việc phân cấp thẩm quyền và đơn giản hóa quy trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
1. Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền cấp Sổ đỏ
Theo Khoản 1 Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP, kể từ ngày 01/7/2025, Chủ tịch UBND cấp xã (phường, thị trấn) sẽ có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và cộng đồng dân cư trên địa bàn.
Việc phân cấp này nhằm rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân địa phương. Ngoài ra, UBND cấp xã còn được chuyển giao các thẩm quyền khác liên quan đến đất đai như:
- Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
- Phê duyệt phương án cưỡng chế quyết định thu hồi đất và kinh phí cưỡng chế.
- Quyết định giá đất cụ thể và giá bán nhà ở tái định cư trong phạm vi địa bàn.
2. Rút ngắn thời gian cấp Sổ đỏ lần đầu
Theo quy định mới, thời gian thực hiện thủ tục cấp Sổ đỏ lần đầu đã được rút ngắn so với quy định trước đây tại Nghị định 101/2024/NĐ-CP:
- Thời gian đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu: Không quá 17 ngày làm việc (giảm 03 ngày so với quy định cũ là 20 ngày).
- Thời gian cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu: Không quá 03 ngày làm việc.
Như vậy, tổng thời gian xử lý thủ tục cấp Sổ đỏ lần đầu có thể được rút ngắn tối đa 03 ngày làm việc.
3. Linh hoạt nơi nộp hồ sơ đăng ký đất đai trong cùng tỉnh
Trước đây, người dân thường chỉ được nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền nơi có đất. Tuy nhiên, theo Khoản 1 Điều 18 Nghị định 151, người dân có quyền lựa chọn nơi tiếp nhận hồ sơ tại bất kỳ đơn vị nào trong phạm vi cùng tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đối với các hồ sơ:
- Đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu.
- Đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất (chuyển nhượng, thừa kế, tách thửa…).
4. Đơn giản hóa việc xác nhận đất đai
Quy định mới tại Khoản 4 Điều 18 Nghị định 151 giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, theo đó, Ủy ban nhân dân cấp xã khi thực hiện thủ tục cấp Sổ đỏ không phải thực hiện riêng việc xác nhận về sự phù hợp với quy hoạch, không tranh chấp hay đất sử dụng ổn định. Việc lược bỏ bước xác nhận riêng này giúp đẩy nhanh quá trình giải quyết hồ sơ cấp Giấy chứng nhận cho người dân.
II. Các quy định hỗ trợ tài chính và thủ tục theo Nghị định 226/2025/NĐ-CP (Hiệu lực 15/8/2025)
Nghị định 226/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 101/2024/NĐ-CP, mang lại lợi ích lớn về mặt tài chính và xác định ranh giới thửa đất.
5. Được ghi nợ toàn bộ tiền sử dụng đất không giới hạn thời gian
Một điểm mới đáng chú ý là việc mở rộng thời gian ghi nợ tiền sử dụng đất. Hộ gia đình, cá nhân được phép ghi nợ toàn bộ tiền sử dụng đất khi cấp Sổ đỏ lần đầu.
Thời hạn nợ tiền sử dụng đất được tính cho đến khi người sử dụng đất thực hiện các quyền sau đây:
- Chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất.
- Thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Người sử dụng đất phải nộp đủ tiền sử dụng đất còn nợ trước khi thực hiện các quyền này. Quy định này giúp giảm áp lực tài chính ban đầu cho người dân, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, và tránh được việc tiền nợ bị tăng cao do áp dụng bảng giá đất mới tại thời điểm thanh toán.
Lưu ý: Trường hợp tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất, nếu người nhận thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì người nhận thừa kế được tiếp tục ghi nợ.
6. Đơn giản hóa việc xác định ranh giới thửa đất khi đăng ký biến động
Nghị định 226 bổ sung quy định giúp đơn giản hóa việc xác định ranh giới thửa đất khi hộ gia đình, cá nhân thực hiện đăng ký biến động đất đai (như chuyển nhượng, tách thửa) cần đo đạc lại. Quy định này nhằm khắc phục bất cập từ việc nhiều Sổ đỏ được cấp theo bản đồ hoặc kê khai không chính quy trước đây.
Cụ thể, tại thời điểm nhận đủ hồ sơ, nếu cơ quan giải quyết thủ tục:
- Không nhận được văn bản của cơ quan có thẩm quyền về việc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi lấn đất, chiếm đất.
- Đồng thời, người sử dụng đất cam kết không lấn đất, chiếm đất hoặc nhận chuyển quyền thêm diện tích đất.
Trong trường hợp này, ranh giới thửa đất sẽ được xác định là không thay đổi so với ranh giới thửa đất tại thời điểm cấp Sổ đỏ ban đầu. Điều này giúp tránh gây phiền hà cho người dân và đẩy nhanh quá trình giải quyết thủ tục, đặc biệt là các giao dịch chuyển nhượng, tách thửa.
Các thay đổi trên thể hiện nỗ lực của Nhà nước nhằm cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, đảm bảo quyền lợi cho người sử dụng đất và tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân hoàn thiện các giấy tờ pháp lý quan trọng một cách nhanh chóng./.
ABALAW
